Al wandelend kom je langs de Airborne begraafplaats in Oosterbeek. Alle geallieerde soldaten die tijdens de slag om Arnhem zijn gesneuveld liggen er begraven. Op Landgoed Boschveld is nog een uitgebreide houtwal met oude bomen te vinden, die vanwege het glooiende landschap is blijven staan bij de ruilverkaveling. Het pad volgt een mooie beukenlaan op landgoed Boschveld en leidt langs een uitzicht op de Groene Bedstede, een berceau. Landgoed Mariëndaal kende ook een ijskelder, al wandelend kom je voorbij de ingang van deze ijskelder. De wandelroute komt langs Landhuis Mariëndaal. Dit huis was vroeger een klooster. Landgoed Mariëndaal is voorzien van een zogenaamde barokke as, uitgevoerd als een slingerpaadje dat tegenover het landhuis de heuvel op loopt.
Wandelroute: Landgoed Boschveld, Mariëndaal en Lichtenbeek
Op de Airborne Begraafplaats liggen de geallieerde soldaten die gesneuveld zijn bij de slag om Arnhem. Jaarlijks vindt er in september een herdenking plaats waarbij veel veteranen en hun kinderen aanwezig zijn.
Schoolkinderen leggen bloemen op de graven.
Route:
Neem de asfaltweg (van Limburg-Stirumweg) richting het spoor.
Loop door tot op de T-splitsing voor het spoor. (Splitsing met de Loopbergenseweg.)
Knooppunt Airborne begraafplaats
Op de hoek van het Airborne kerkhof en de Begraafplaats van Oosterbeek ligt dit knooppunt.
Route:
Neem het zandpad dat tussen de haag van het kerkhof en het spoor het bos inloopt (Loopbergenseweg).
Op de Y-splitsing na het kerkhof links aanhouden.
Doorlopen tot op de splitsing voor een oud boerderijtje.
Hoeve Landgoed Boschveld
Ook hier weer een van de boerderijen die vroeger waarschijnlijk behoorden tot het Landgoed Boschveld / Mariëndaal. Ook hier is zeker informatie bekend in het Gelders Archief.
Weet iemand meer van de geschiedenis van deze waarschijnlijk oude huisplaats?
Wij publiceren het graag bij dit punt.
Route:
Loop vanaf de T-splitsing links langs de boerderij heen.
Loop langs de rand van de akker tot je bijna bovenaan bent.
Glooiing velden Boschveld
Duidelijk te zien is dat Landgoed Boschveld niet vlak is. In het voorjaar hebben de voren in de pas geploegde akkers een regelmatig patroon, wat vooral bij laagstaande zon in de namiddag goed te zien is. Het hoogste punt op dit landgoed ligt wel 76 meter boven NAP. Het is dus geen wonder, dat als je vanaf station Arnhem bent komen lopen, je al behoorlijk moe bent. Je hebt al een hele klim achter de rug.
Route:
Loop door de houtwal heen tot je op een Y-splitsing staat.
Akkers en houtwallen
Door de afwisseling van stroken bos, verbrede houtwallen en open ruimtes is het bijzonder afwisselend hier te wandelen. Ben je hier heel vroeg in de morgen, of wat later op de avond zo na het eten, dan kun je soms een groepje reeën op de akkers zien grazen. Ook een buizerd of een boomvalk wil hier wel eens een muisje verschalken.
Route:
Neem vanaf de Y-splitsing het pad dat rechts langs de akker langs de houtwal op omhoog loopt.
Loop door de houtwal heen tot aan de andere kant.
Houtwal als scheiding
De brede houtwallen tussen de landbouw percelen op Landgoed Boschveld vormen een schuilplaats voor Reeën en ander wild. Er staan nog veel oude bomen in, dus kun je de conclusie trekken dat de houtwal gespaard is ondanks recente ruilverkavelingen, waarbij vaak dit type houtwal werd verwijderd, zodat de percelen groter waren en gemakkelijker bewerkt konden worden met de tegenwoordige landbouwmachines.
Route:
Loop door tot er een pad van rechts komt.
Linde en dode Beuk
Naast deze oude monumentale beuk, die helaas dood is gegaan, werd door een vorige directeur van Geldersch landschap bij zijn afscheid een linde geplant, zoals op het bordje staat te lezen.
Route:
Neem het pad in oostelijke richting. (Dit is met de oude Beuk en de jonge linde links.)
In de bosrand links afslaan.
Loop door tot de open gekapte vlakte rechts.
Tuinplanten
Op de open vlakte hier op Landgoed Boschveld staan nog enkele verwilderde tuinplanten. Het is onduidelijk waarom ze er staan. Is dit een restant van een park of tuin?
Route:
Vervolg je route over het bospad.
Doorlopen tot op een kruispunt bij het einde van de kapvlakte en de grafheuvels (links).
Grafheuvelveld Landgoed Boschveld
Evenals overal aan de Veluwe zoom zijn ook hier nog twee grafheuvels te zien. Het zijn de ronde boomloze heuveltjes in het bos. Hierin werden in de bronstijd mensen begraven, dan wel dat hier de as in urnen werd bijgezet. Het bijzetten van urnen kan een langere periode beslaan. Deze beide grafheuvels zijn slechts de restanten van wat wij nu zien in het bodemarchief. Het wil niet zeggen dat er niet meer grafheuvels geweest zijn. Soms vind je bij het realiseren van nieuwe bouwwerken sporen uit dit ver verleden.
Route:
Neem het pad dat evenwijdig aan de hoogtelijnen in oostelijke richting het bos ingaat. (Dit is met de open vlakte rechts).
Loop door tot op de kruising bij het einde van de beukenlaan.
Beukenlaan Landgoed Boschveld
De Landgoederen op het noordelijke deel van de stuwwal van de Veluwe kenmerken zich door hoog opgaande beukenbomen, die als lanen perceelgrenzen markeren. Deze beukenlanen met indrukwekkende hoge bomen zijn kenmerkend voor dit agrarisch landgoed landschap.
Route:
Neem het pad door de beukenlaan in zuidelijke richting.
Op de kruising 15 meter voor het hek naar links.
Loop rechtdoor door tot je op het fietspad van de Schelmseweg staat, sla hier rechts af en loop nog een klein stukje verder tot je een vrij uitzicht hebt op de berceau aan de overkant van het dal.
Weet iemand waarom deze berceau in de volksmond de Groene Bedstee heet?
Of zou het komen omdat je er aan het oog onttrokken met jouw grote liefde ongestoord en ongezien kunt wandelen en zoenen?
Route:
Blijf het fietspad langs de Schelmseweg volgen tot je aan je rechter hand een huis ziet staan.
Zomerhuis Landgoed Mariëndaal
Het zomerhuis en de theekoepel liggen ten westen van de Schelmseweg, binnen het huidige landgoed Boschveld. In de periode 1870-1936 vormden Mariëndaal en Boschveld één bezit. Gebruikelijk was elders op het landgoed extra huizen en theekoepels te bouwen, zodat bewoners met bezoekers van de schoonheid en de rijkdom van vee en gewassen van hun landgoed konden genieten.
Route:
Neem het pad dat tegenover het huis, achter het witte hek, naar beneden het dal in loopt.
Loop door tot je op een driehoekje van paden staat.
Grenspalen Mariëndaal
Als gemeente bestuur van Arnhem moest je je eigen grondgebied wel markeren, toen er nog geen goede betrouwbaar systeem was om dat vast te leggen. Ook de Heren van Kasteel Doorwerth en het bestuur van de gemeente Ede hadden ook behoefte aan duidelijkheid. Nu regelt het Kadaster de grensbeschrijving. Toen werden er na wederzijds goedvinden deze grenspalen geplaatst. Ze zijn zo oud dat ze elk een eigen naam hebben (zie Gelders Archief).
Route:
Loop een stukje omhoog naar de andere kant van het driehoekje van bospaden, waar twee grenspalen staan.
Uitzicht op de Groene Bedstee
Uitzicht op de Groene Bedstee van Landgoed Mariëndaal. Naast praktisch nut moest een landgoed er leuk uitzien. Dat is hier gelukt met het doorzicht op de Groene Bedstee.
Route:
Neem vanaf het driehoekje van bospaden een klein paadje naar rechts dat langs de picknickplaats naar beneden loopt.
Loop door tot je de picknickplaats goed kunt overzien.
Picknickplaats Mariëndaal
Wil je eens een afwisselende wandeling maken, en na afloop met je vrienden/familie gezellig wat eten en nagenieten, dan is deze picknickplaats Mariëndaal zeer geschikt.
Route:
Volg het paadje verder langs de picknickplaats naar beneden tot vlak na de picknickplaats, rechts van het pad de ijskelder ziet liggen.
IJskelder Landgoed Mariëndaal
IJskelder Landgoed Mariëndaal.
Verstopt in een hoekje van de parkeerplaats naast het pad ligt de voormalige ijskelder van het Landhuis Mariëndaal. Bij de restauratie van het park is deze ijskelder weer zichtbaar gemaakt.
Een ijskelder werd inderdaad gebruikt om er ijs uit de vijvers in op te slaan, zodat je 's zomers je gasten kon verrassen met een gekoeld drankje of eigengemaakt ijs.
Tegenwoordig is de kelder in gebruik als winter verblijf voor vleermuizen. Daarom zit er een spleet in de toegangsdeur.
Route:
Volg het paadje verder naar beneden tot je uitkomt bij het witte hek bij de parkeerplaats.
Startpunt Mariëndaal
Nog voorbij Huize Mariëndaal ligt er aan deze doodlopende weg een groot parkeerterrein, wat zeer geschikt is om van daaruit te wandelen over het Landgoed Mariëndaal. Hoogteverschillen zijn behoorlijk groot, dus wandelen vraagt wel enige inspanning. De uitzichten zijn erg mooi.
Route:
Volg vanaf de parkeerplaats het pad in zuidelijke richting. (Dit is richting het tunneltje in de spoordijk.)
Loop door tot je links een bruggetje over de beek ziet en rechts het landhuis.
Landhuis Mariëndaal
In het Huis van Landgoed Mariëndaal is tegenwoordig het Rijksinstituut voor gewas- en bodemonderzoek in gevestigd.
Mariëndaal maakt deel uit van het Landgoed Mariënborn in bezit is van Gelders landschap en Geldersche kastelen.
De Klingelbeek of Slijpbeek heeft het dal door erosie uit de Arnhemse stuwwal geslepen. In het hoger gelegen deel stelde Wijnand van Arnhem grond ter beschikking, waarop in 1392 het Augustijnenklooster Domus Fontis Beatae Mariae werd gesticht. In de volksmond heette dit klooster eerst Mariënborn en later Mariëndaal.
In 1580, tijdens de Reformatie, werd dit klooster opgeheven om tussen 1587 en 1607 te worden gesloopt. De stenen werden hergebruikt.
Route:
Neem het bruggetje over de beek en loop door tot op de kruising voor de barokke tuin aan de overkant.
Barokke tuin Landgoed Mariëndaal
Van de barokke tuin van Landgoed Mariëndaal is slechts weinig nog in onderhoud. De tuin om het huis en op de tegenover gelegen helling worden onderhouden. Van de oorspronkelijke lanen en vijvers als ook van de loop van de paden zijn slechts de restanten van het eens zo weelderig aangelegde park overgebleven. Kenmerkend is dat parken van de landgoederen aan de Veluwezoom altijd voor publiek geopend waren. De wandelaar mocht er volop van genieten.
Route:
Neem vanaf de kruising het paadje dat al slingerend omhoog, de heuvel op gaat.
Loop door tot je bovenaan bij een bankje komt.
Barokke as Landgoed Mariëndaal
Vanaf de bovenkant van de Barokke As van Landgoed Mariëndaal kun je Huis Mariëndaal goed zien liggen aan de overzijde van de beek. Deze zichtas is weer vrijgehouden in het bos. Het paadje loop slingerend omhoog door een groene zone met lage vegetatie en kleine bloemen naar het verdwijnpunt van de zichtas bovenop de heuvel. Het pad voert je letterlijk (wat betreft de hoogte in meters)en figuurlijk naar een hoogtepunt (in je beleving van het landschapspark).
Route:
Neem het pad dat achter het bankje over de top van de heuvel loopt.
Loop door tot je aan beide kanten tussen de bomen door naar beneden kan kijken.
Heuvels Mariëndaal
Bij de aanleg van de padenstructuur is er duidelijke gebruik gemaakt van de heuvels van Landgoed Mariëndaal. In die tijd was Mariëndaal een landgoed van betekenis, waar o.a. de burgermeester van Arnhem woonde. Op deze plek kun je zelf zien hoe er door de toenmalige landschapsarchitect werd gespeeld met dit hoogteverschil. Je kunt aan beide kanten naar beneden kijken het dal in. Het pad ligt dus op een mooi plekje. Zo'n ver vrij uitzicht noemen we een zichtas.
Route:
Vervolg je route over het pad tot je bij de Christuskoepel aankomt.
Christus Koepel
In 1938 deed Koningin Wilhelmina een oproep voor 'morele en geestelijke herbewapening'. naar voorbeeld van de Oxford stroming o.l.v. ds. Frank Buchman, als een tegenwicht aan de totalitaire fascistische en communistische ideologieën.
Mevr. P.J.M. de Bruijn van Villa Dreyerheide (Oosterbeek), gaf in 1939 daarom anoniem opdracht aan de Amsterdamse architect Alexander J. Kropholler tot de bouw van deze Neo-romaanse zevenhoekige koepel. Beelden van Mari Andriessen, (van de Dokwerker), zijn de deugden, geloof, hoop, liefde, rechtvaardigheid, sterkte, gematigdheid en voorzichtigheid. Zij omringen het levensgrote Christusbeeld. De spreuk 'Sursum Corda' betekent 'de harten omhoog'.
Ondanks dit ging de oorlog toch door. Een dag na de voltooiing van de kapel, 9 mei 1940, vielen de Duitsers ons land binnen.
Vanwege vandalisme zijn de toegangen nu geheel afgesloten.
Route:
Neem bij de Christuskoepel de beukenlaan in zuidelijke richting (Dit is met de christuskoepel aan je linkerhand).
Loop door tot je vlak voor het spoor op een breed geasfalteerd fietspad staat.
Beukenlanen
Op dit knooppunt is goed te zien dat de bossen van Landgoed Mariëndaal bestaan uit beukenbos met statige beukenlanen tussen de bospercelen.
Als je er zo onder doorloopt, denk je er niet bij na, dat elke 80 tot 100 jaar deze lanen geheel vervangen worden. De hele laan wordt dan in een keer gekapt en het hout wordt verkocht. Er worden weer jonge boompjes geplant. Na 10 jaar lijkt het alweer een beetje op een laan.
Route:
Volg het fietspad een klein eindje in oostelijke richting, dit is richting de open vlakte.
Loop door tot je aan de rand van de open vlakte op een Y-splitsing met een bankje staat.
Uitzicht glooiende landbouwgrond
Vanaf het bankje heb je een prachtig uitzicht over de glooiende landbouwgronden van Landgoed Mariëndaal. Zoals je kunt zien is er veel hoogte verschil. De aanleg van de spoorlijn door dit gebied rond 1845 heeft dus veel graaf en meetwerk gekost. Het was een technische uitdaging in die tijd.
Route:
Sla op de Y-splitsing links af en volg het pad langs de bosrand tot je op een kruising bij Hoeve Klein Mariëndaal uitkomt.
Hoeve Klein Mariëndaal
In hoeve Klein Mariëndaal, een voormalige boerderij op het landgoed Mariëndaal is tegenwoordig een theeschenkerij gevestigd. Je kunt binnen in de verbouwde stal of buiten op het terras genieten van een versnapering. Vanaf dit punt kun je ook goed zien hoe mooi de hoeve in het dal tussen de heuvels van dit landschap verscholen ligt.
Route:
Neem vanaf het kruispunt bij Hoeve Klein Mariëndaal het pad in noordelijke richting. (Dit is heuvel op.)
Loop door tot een splitsing met een beukenlaan van links.
Beukenlaan richting de Christuskoepel
Een brede monumentale beukenlaan ligt er richting de zogenaamde "Christuskoepel". Het is een anoniem geschenk aan Geldersch Landschap, de organisatie die dit gebied al sinds 1936 in bezit heeft.
Deze neoromaanse zevenhoekige kapel boven op de heuvel van Amsterdamse architect Alexander J. Kropholler is het bekijken waard. In de nissen van de kapel staan beelden van de bekende kunstenaar Mari Andriessen, bekend van de Dokwerker.
Route:
Neem vanaf de kruising het pad in noordelijke richting. (Dit is met de landbouwgrond rechts van het pad en het bos links.)
Loop door tot je op een kruispunt komt met een picknickbank, links in het bos.
Picknickbank landgoed Mariëndaal
Overal op het Landgoed Mariëndaal vindt je picknickbankjes. Vroeger was het heel gebruikelijk dat je op de fiets met je kinderen achterop vanuit Arnhem hier op een zondag neerstreek.
De kinderen speelden in het bos verstoppertje of Rover en reiziger, en jij zat op een deken met je vrouw in het zonnetje. De gesmeerde boterhammen met ei en kaas in een opvouwbaar doosje of in Boterhampapier verpakt en de ranja die je van huis had meegebracht, kon je op zo'n bankje als dit opeten. Niks broodjes gezond, of speelgoed voor de kinderen.
Route:
Neem het pad dat langs de rand van de open plek naar beneden het dal inloopt.
Bij een splitsing van paden min of meer rechtdoor lopen verder het dal in.
Loop door tot je een wadi (water opvangbak van zand gemaakt) aan je rechter hand ziet, vlak voor de kruising voor de brug.
Water-opvang-bekken
Hoogte verschillen en regenwater zijn twee factoren die er toe bijdragen dat de zandige bodem gemakkelijk erodeert. Er spoelt dan veel zand los en wordt met de stortbui meegevoerd.
Een water-opvang-bekken als dit voorkomt dat dit uitgespoelde zand met de beek mee naar de vijvers lager op de helling wordt vervoerd. Deze zouden dan allemaal gedempt worden met dit zand.
Route:
Loop verder richting het dal en steek de beek over met de brug.
Loop door tot je aan de andere kant van de brug op een kruispunt staat.
Bruggetje Landgoed Mariëndaal
In het park om het huis (was en) is het leuk wandelen langs de vele slingerpaadjes in het bos. Bruggetjes als deze zorgen ervoor dat je met droge voeten naar de andere kant van de beek komt. Deze tuin van Landgoed Mariëndaal is aangelegd in de Engelse Landschapsstijl, kenmerkend voor deze streek in de 19e eeuw.
Route:
Neem vanaf de splitsing bij het bruggetje het pad in noordelijke richting langs de beek.
Loop door tot je de sprengkop van de beek kan zien.
Sprengkop Beek Mariëndaal
Sprengkoppen zijn het kleine begin van de waterstromen, die de waterpartijen in dit beekdal vullen en in stand houden. Het lijkt weinig water wat hier tevoorschijn komt, toch wordt met dit water de verdamping van de vijvers weer helemaal aangevuld. De vijverspiegels blijven redelijk op peil.
Route:
Steek het pad over en loop naar de ingang van de berceau.
Zuidzijde berceau
Hier aan de zuidzijde van de berceau zie je pas hoe groot en oud deze berceau al is. De bomen worden elk jaar gesnoeid om deze vorm te behouden.
Is het niet spannend erdoor te lopen?
Route:
Neem vanaf de ingang van de berceau het pad door de berceau omhoog en loop door tot bij het bankje bij de splitsing in de berceau.
Splitsing in de berceau
Een splitsing in een berceau, hier met bankje en een gesnoeide linde, is niet zo gebruikelijk. Meestal heeft een berceau of loofgang een tunnelvorm. Het is een beroemd bankje voor vele stelletjes in Arnhem. Ben je er voor de natuur dan kun je genieten van de vele vogeltjes, die tussen de dichte kronkelende takken van deze beuken broeden. Het winterkoninkje, de mus en de fitis zijn hier vaste gasten.
Soms gaat er een aantal bomen dood en moeten ze worden vervangen. Als je goed kijkt zie je dat de bomen schuin zijn geplant en de toppen met ijzerdraad bij elkaar gebonden om een gesloten poort te krijgen.
Route:
Neem vanaf de splitsing in de berceau het pad dat door de berceau omhoog de heuvel op loopt.
Loop door tot bij het bankje op het hoogste punt van de berceau.
Bankje in de Groene Bedstee
Vanaf het bankje in de Groene Bedstee heb je een mooi uitzicht over de laan met z'n kronkelbomen. Je kunt er even uitrusten na de steile klim.
De Groene Bedstee is de berceau of loofgang op Landgoed Mariëndaal. Deze tunnel van bomen ziet er ieder jaargetijde anders uit. Daarom wordt hij druk bezocht door wandelaars.
Dames van goede stand liepen graag onder het dichte gesloten bladerdek op zomerse dagen. Zo behielden ze hun blanke huidskleur, een teken van welstand. Immers bruin van de zon en de buitenlucht werden de arbeiders op het land.
Route:
Loop verder door de berceau naar beneden tot je op een bospad uitkomt.
Hoeve Loobergen
Hoeve Loobergen (ca. 1858), functioneert nu nog als agrarisch bedrijf en is als zodanig onderdeel van het Landgoed Mariëndaal.
Heb je bijzondere koeien gezien in het weiland? Het zijn vleeskoeien, de zogenaamde dikbil-koeien. In juni is het de moeite waard eens vanaf de weg te kijken, hoe de boer het gras maait en hooit op deze Arnhemse weiden.
Komende vanaf de berceau, "De Groene Bedstee", uit 1865 zie je voor je de Hoeve Loobergen op de hoogte liggen, een bijna buitenlands gezicht.
Let eens op de prachtige oude leilinden voor het huis om de kamers koel te houden in de zomer.
Route:
Neem vanaf de berceau het pad dat in westelijke richting steil naar beneden loopt.
Loop door tot de volgende kruising.
Linde Landgoed Mariëndaal
Van de oude linde op het Landgoed Mariëndaal voor Boerderij Loobergen wordt een bijzonder verhaal verteld. De linde staat symbool voor de liefde.
Linden dragen bloemen die heerlijke blanke honing geven en het blad heeft een hartvorm. Geliefden gaven elkaar vaak het jawoord onder een lindeboom.
Volgens de verhalen zou deze lindeboom voor veel Arnhemse jongelui deze functie hebben gehad.
Route:
Loop het pad in noordelijke richting omhoog. (Dit is met de linde aan je rechter hand.)
Loop door tot je bovenaan op een T-splitsing bij de Stenen Tafel uitkomt.
Stenen Tafel Landgoed Mariëndaal
Dit picknickbankje op de kruising van de Tafelweg en de Middenlaan naar de Groene Bedstee is wel heel bijzonder. Het is de grafsteen afkomstig van het oude Augustijnenklooster van Mariëndaal, behorende bij Congregatie van Windesheim. Het klooster werd gesticht in 1392.
Deze grafzerk is een van drie grafzerken, die er nog zijn na de sloop van het klooster in 1586-1587. (website: www.arneym.nl voor meer informatie)
Route:
Neem vanaf de stenen tafel het pad in westelijke richting (dit is met de boerderij in de rug).
Loop door tot op de T-splitsing.
Uitzicht Landgoed Mariëndaal
Het uitzicht vanaf de parkeerplaats Landgoed Mariëndaal geeft een beeld van het glooiende landschap van bossen, lanen en open ruimte van dit landgoed.
Het gebied is gewild bij hardlopers, trimmers, wandelaars en mountainbikers.
Voor een rondwandeling hier is wel enige conditie nodig.
Route:
Loop vanaf de T-splitsing in noordelijke richting (richting de asfaltweg).
Steek de asfaltweg (Schelmseweg) over en volg het pad door de beukenlaan tot op de eerste kruising in de bosrand.
Landgoed Lichtenbeek
De grens tussen Landgoed Boschveld en Landgoed Lichtenbeek is niet herkenbaar aan een ander beheer. De beide landgoederen hebben min of meer hetzelfde karakter.
Route:
Loop vanaf de kruising in westelijke richting het bos in.
Volg het pad met de bocht mee naar rechts.
Loop door tot je dennenbomen en coniferen aan je linker hand ziet. (In de zomer is dit punt lastig te vinden en is het echt zoeken. Er staat een kleine conifeer net naast het pad.)
Coniferen in het bos
Zo hier en daar vind je tuinconiferen in het bos. Hulst, ook een in de winter groenblijvende struik, hoort tot de natuurlijke ondergroei op deze grofzandige gronden. De coniferen zijn er zeker door de mens gebracht. Ze horen niet bij onze bossen. Als ze in het bos voorkomen, zijn ze er door de mens gebracht als tuinoverschot of het zijn de restanten van een tuin bij een huis. Deze exemplaren zijn nu omgevallen en liggen op de grond. Wij vroegen ons af: Heeft hier vroeger een huis met tuin gestaan?
Route:
Vervolg je weg op het pad tot je aan je rechter hand een boerderijtje aan de rand van het bos ziet staan.
Luiken met logo Geldersch Landschap
Gebouwen die vroeger tot een landgoed behoorden, zijn in deze regio nu in beheer bij het Geldersch Landschap. Omdat het vroeger ook gebruikelijk was dat de boerderijen en huizen, die bij een landgoed hoorden te markeren met een teken en keur, vaak op de luiken, heeft Geldersch Landschap deze traditie voortgezet. Het logo van het Geldersch Landschap is een gele ruit met een rode mispelbloem erop. Je zult ze onderweg in Gelderland vaker zien.
Route:
Volg het pad als het een knik naar links maakt en loop door tot je bij de witte zuilen bent.
Toegangszuilen Landgoed Mariëndaal
De Gemeente Arnhem lijkt een ander beleid te hebben dan de Gemeente Renkum wat betreft de landgoederen in haar gemeente De landgoederen op Arnhems grondgebied worden bij de toegangswegen gemarkeerd met toegangszuilen, waarop de naam van het vroegere landgoed staat. Deze witte zuilen markeren de toegang tot Landgoed Mariëndaal. Ook andere toegangswegen tot dit landgoed hebben dezelfde zuilen. Zo weet je als wandelaar dat je een oud landgoed betreedt.
Route:
Neem de asfaltweg (van Limburg Stirumweg) in zuidelijke richting. Dit is richting het hek van Geldersch Landschap.
Sla bij de beukenlaan rechts af.
Loop door tot op het kruispunt bij de stallen.
Boeren bedrijf
Het wonen op een landhuis is erg duur. Er moest daarom wel geld verdient worden. Daarom zijn er op veel landgoederen boerderijen, die voor de benodigde omzet zorgden.
Ook voor het dagelijks voedsel (graan, melk eieren, vlees, groenten en fruit), van deze kleine woongemeenschappen zorgde het boerenbedrijf.
Daarnaast bracht de bosbouw, met de jaarlijkse houtproductie ook geld op.
Ook nu nog gebruiken de huidige eigenaren zoals Geldersch Landschap deze inkomsten van het land nog steeds voor het in stand houden van het landgoed als een gezond bedrijf.
Route:
Sla rechts af en loop een klein stukje door tot aan het plein aan je rechter hand.
Werkschuur Geldersch Landschap
Om de bossen veilig te houden voor wandelaars en om de hout opbrengsten te oogsten (toekomst bomen licht te geven), is veel werk in het bos nodig. Dat werk wordt georganiseerd vanuit dit soort werkschuren door het Geldersch Landschap.
Route:
Loop door tot op de T-splitsing voor het landhuis.
Koetshuis Landgoed Lichtenbeek
Het grote gebouw op de hoek van het pad is het voormalige koetshuis van landgoed Lichtenbeek. Het gebouw heeft aan de voorkant een symmetrisch aanzicht met de nodige versieringen aan de dakrand. Het Gelders Landschap heeft enige tijd een bezoekerscentrum in het koetshuis gehad. Het hoofdhuis van landgoed Lichtenbeek stond een eindje verderop en brandde tijdens de Tweede Wereldoorlog af. Het werd niet weer herbouwd.
Route:
Sla links af en loop ongeveer 10 meter tot bij de pomp.
Pomp
In de tuin van de statige boerderij staat nog een pomp. Door de slinger op en neer te bewegen, kon er met een zuiger water uit de pomp put naar boven worden gepompt met de hand. Zodra je ophoudt met pompen houdt ook de waterstroom op. Handenwassen is zo een heel ingewikkeld probleem.
Het hebben van een goede watervoorziening was ook vroeger al belangrijk. De plaats van de pomp op het voorerf, tussen alle gebouwen in, maar voor iedereen, van hoog tot laag bereikbaar, onderstreept dit belang.
Route:
Loop door tot je op een driehoekje van asfaltwegen staat.
Hoeve Landgoed Lichtenbeek
Direct naast dat wat het Koetshuis van Landgoed Lichtenbeek was, ligt deze boerderij.
Geldersch Landschap heeft er haar onderkomen.
Weet iemand meer over de geschiedenis van deze groep van gebouwen?
Hier op de foto zie je in de voortuin de rode Keizerskroon (Fritillaria imperialis) staan.
Het is een bolgewas, dat elk jaar opnieuw bloeit.
Route:
Neem vanaf het driehoekje van asfaltwegen de weg in westelijke richting. (Dit is de weg die even later door een beukenlaantje gaat.)
Loop door tot je een grote conifeer op een Y-splitsing ziet staan.
Uitgegroeide tuinplanten
De tuinen van landgoederen zijn vaak erg oud, daarom vind je er groot uitgegroeide tuinplanten. Zo ook hier op Landgoed Lichtenbeek in de tuin van het in 1942 afgebrande huis Lichtenbeek. Er staan verschillende groot uitgegroeide tuinplanten, zoals een conifeer, een taxus en een grote struikvormig hulst. Bij de boerderij staan in de voortuin in het voorjaar verschillende ouderwetse boerentuinplanten, waaronder de keizerskroon (Fritillaria imperialis).
Route:
Vervolg je weg over het asfalt en loop door tot op de splitsing.
Ommuurde tuin
Ommuurde tuin van Landgoed Lichtenbeek. Binnen de muur heb je een gunstig microklimaat om vorstgevoelige fruitsoorten te kweken. Hier zijn hoogstamfruitbomen in de tuin aanwezig. Historisch gezien werd dit gecombineerd met een moestuin tegen de Zuidmuur. Het hoofdhuis van Landgoed Lichtenbeek, ligt iets verder op. Het is eigendom van het Geldersch Landschap en in gebruik als natuurinformatie centrum.
Route:
Bij de splitsing van asfaltwegen de beukenlaan in westelijke richting nemen tot deze een flauwe bocht naar links maakt.
Douglasbos
Bos van Douglassparren. De snel groeiende boom werd vroeger gezien als uitkomst voor de productie van hout voor diverse bestemmingen.
Ook nu nog is het een gewaardeerde houtsoort voor meubels.
Route:
Neem het pad in westelijke richting. Dit is het pad met een flauwe bocht erin, tegenover de beukenlaan.
Loop langs het driehoekje naar beneden, tot het pad een beukenlaan kruist.
Beukenlanen richting de Vijverberg
Monumentale Beukenlanen leiden allemaal richting de Vijverberg. In de zomer is het hier heerlijk koel wandelen. In de herfst zie je veel vogels de beukennootjes eten, die hier massaal op de grond liggen. Vinken scharrelen in grote groepen hier rond.
Route:
Neem de beukenlaan in zuidelijke richting. (Dit is over de heuvels heen, met de provinciale weg in de rug.)
Loop door tot het knooppunt van paden aan het einde van de beukenlaan, bij het klaphekje.
Laan met oude bomen
Soms blijven er restanten van oude lanen bestaan en als zodanig herkenbaar in het bos. Deze laan vormde omstreeks 1850-1900 de verbinding tussen Arnhem en het huis van de paters van Mill Hill, die toen belangrijker was dan de Dreyenseweg. In die tijd was deze weg nog een zandpad.
Door de aanleg van het spoorlijn die dit gebied in tweeën splitst, werd de infrastructuur van dit gebied geheel hervormd. Zo blijven alleen de restanten van die oude wegen in het landschap achter.
Route:
Neem het pad dat in het verlengde van de beukenlaan schuin omhoog gaat.
Op de T-splitsing rechtsaf en doorlopen tot er een pad van links komt.
Beukenbos
Je ziet een bos met beukenbomen zonder een ondergroei van struiken of kruiden. Op de bodem ligt alleen een dikke laag onverteerd beukenblad. Hier op de arme zandgronden, verteert het beukenblad niet, en ontstaat er pas heel langzaam een humuslaag. Is er meer kalk in de bodem, zoals in de beukenbossen van Noord-Frankrijk dan verteert het blad wel, en komt er in het voorjaar een kruidlaag van voorjaarsbloeiers tot ontwikkeling. In de zomer is het te donker onder het gesloten dak van bladeren voor veel kruiden en grassen.
Route:
Neem het pad dat in zuidelijke richting stijl naar beneden loopt.
Onderin naar rechts richting de akker.
Op de hoek van de akker meteen weer naar links.
Loop door tot aan het einde van de akker.
Uitzicht over de velden
Uitzicht over de velden rondom de Airborne Begraafplaats. De glooiende hellingen van de Veluwe zijn duidelijk te zien in de akkers. De akkers zijn omzoomd door Eikenlanen die in de herfst prachtige tinten vertonen. Vanaf een bankje geschonken door Hotel Dreyeroord kun je hier genieten van het uitzicht.
Route:
Sla linksaf het pad dat het bos in loopt op.
Op de T-splitsing naar rechts en dan met de bocht mee naar links.
Loop door tot op de rand van de akker.
Herplanting hagen
Om het vee en het wild van de akkers te houden gebruikte men vroeger geen prikkeldraad. In plaats daarvan pootte men stekelige struiken als Meidoorn en Sleedoorn. Hier op landgoed Lichtenberg zijn een aantal van deze heggen hersteld. Er komen allerlei insecten en vogels in voor. Door de stekels van de heg genieten ze bescherming tegen hun vijanden, die deze vogels een lekker hapje vinden.
Route:
Neem vanaf de kruising het pad met de landbouwgrond links en de bosrand aan je rechter hand.
Volg de bocht naar links en loop nog een klein stukje door tot voor de Beukenlaan, waar een pad naar rechts afslaat.
Herplanting Beukenlanen
De streek rondom Arnhem is beroemd vanwege zijn vele landgoederen met Beukenlanen. Een aantal jaren terug is hier op Landgoed Lichtenbeek zo'n Beukenlaan herplant om de oude sfeer van zulke monumentale toegangswegen tot de stad Arnhem te behouden.
Zo kunnen onze kleinkinderen deze bijzondere sfeer van de Veluwezoom ook nog genieten.
Route:
Neem de eikenlaan langs de rand van de akker. De akker ligt aan je linker hand.
Loop door tot je rechts een grenspaal ziet.
Grenspaal
Deze grenspaal, ook wel pol genoemd, is neergezet om de grens tussen de gemeente Arnhem en de gemeente Renkum aan te geven. In eerste instantie werden de palen of pollen gemaakt van natuursteen, latere modellen zijn soms ook gemaakt van beton. Meerdere grenspalen staan verspreid over Landgoed Lichtenbeek, sommige zijn voorzien van het wapen van de gemeente Arnhem.
Route:
Volg de Eikenlaan tot je bij een Airborne Monument komt.
Loop de asfaltweg (van Limburg Stirumlaan) naar beneden tot je de Airborne begraafplaats en parkeerplaats aan je rechter hand ziet en links de ingang van de Zuiderbegraafplaats.
Airborne Begraafplaats
Op de Airborne Begraafplaats liggen de geallieerde soldaten die gesneuveld zijn bij de slag om Arnhem. Jaarlijks vindt er in september een herdenking plaats waarbij veel veteranen en hun kinderen aanwezig zijn.
Schoolkinderen leggen bloemen op de graven.
